طب سنتی: چرا دچار فراموشی می شویم؟

طب سنتی: چرا دچار فراموشی می شویم؟

یكی دیگر از اختلالات و مشكلات مربوط به مغز، نسیان یا فراموشی است. در قدیم حكما دو نوع حافظه در نظر می­گرفتند: حافظه صورت­ها و اشكالی كه می­ بینیم (قوه خیال) و حافظه معانی (قوه حافظه که امروزه با عنوان حافظه شناخته می­ شود).

فراموشی از اختلالات رایج حافظه در افراد پیر و جوان است و اکثرا از مویز و عسل به عنوان موادی برای بهتر کردن حافظه نام می­برند. ولی آیا این مواد در همه افراد سودمندند و باعث بهبود حافظه می­ شوند؟

از علل شایع فراموشی، افزایش سردی و تری یا سردی و خشكی است و اولین قدم در بهتر شدن، پرهیز و رعایت تدابیر مزاج مربوطه است. مثلا فردی که از غذاهای رطوبتی استفاده می­کند یا غذای خوب نمی­ خورد، زیاد بیدارمی ماند، دچار تشدد فکری است، و از موبایل و بازی­های کامپیوتری زیاد استفاده می کنند، صرفا با مصرف عسل و مویز حافظه بهتری پیدا نمی­ کند.

 علت کم شدن حافظه معانی و یا فراموشی، معمولا رطوبت زیاد است که در اکثر موارد از معده برمی­ آید. امروزه اکثر افراد دچار ضعف هضم هستند، درنتیجه خوردن چند نوع غذا با هم، خوردن دوغ و آب با غذا، نجوییدن خوب غذا، مرتب نبودن زمان غذا خوردن و غیره، رطوبت زائد (به جای انرژی مفید) در بدن تولید می­ کند.

درنتیجه انرژی لازم برای انجام کارهایش را ندارد، دچار کمبود ویتامین می­ شود و اختلال در حافظه به وجود می ­آید. این افراد باید از سردی و رطوبت دوری کنند و تا حدودی از گرمی­جات استفاده کند. پ

مویز مزاج رو به گرمی دارد و مصرف آن به صورت ناشتا توصیه شده است (به طور متوسط هفت تا ده دانه)، چون در این حالت جذب بهتری دارد. این افراد بهتر است عسل را به صورت زیرزبانی استفاده کنند و آرام بمکند تا به مغز برسد.

کندر با مزاج گرم و خشک برای بهبود حافظه در افراد با مزاج و مغز رطوبتی مفید است، البته باید در حد یک نخود یا عدس و یک تا دو بار در هفته به صورت جویدن مصرف شود. می­توان کندر را با شکر مخلوط کرده و سپس جویده شود.

کندر ماده­ای است که در مقادیر زیاد، سمی است و باید با احتیاط مصرف شود. مخصوصا مصرف آن در فردی با مزاج گرم و خشک، باعث خشک­تر شدن مغز و در نتیجه بدتر شدن اختلال حافظه می ­شود.

رطوبت مغز را می­توان با تنقیه دماغ با عطسه کردن و یا چکاندن روغن­های گرم مانند روغن سیاه­دانه در بینی کاهش داد.

حال اگر علت اختلال حافظه، افزایش خشكی و سردی باشد روش کار متفاوت می­شود و بایستی جلوی عوامل سرد و خشک کننده گرفته شود و در مقابل از عوامل رطوبت بخش یا دارای مزاج گرم و تر استفاده شود.

چکاندن روغن بادام شیرین در بینی، مصرف آب گوشت قرمز و مرغ و گردن بره و بزغاله، حریره بادام، شیربرنجی که مزاجش گرم شده باشد با زعفران، نبات، عسل  و یا مربای طبیعی سیب و به به کاهش سردی و خشکی مغز کمک می کنند.

این افراد معمولا احساس خشكی در مغز و ته حلق و حتی خشکی صدا دارند. ممکن است احساس خفگی، فشار و انقباض در گلو هم داشته باشند. گاهی حس می­ کنند سر به سمت عقب کشیده می­ شود و عضلات پس سر دچار انقباض شده ­اند که روغن مالی این ناحیه می­ تواند مفید باشد.

خوردن خیسانده گل بنفشه و پنیرک در آب خنک برای گلو، حنجره و مغز باعث بهتر شدن علایم می­ شود. البته اگر مزاج این افراد سرد است، مصرف شیرین شده آن با نبات توصیه می ­شود. همچنین این افراد می­توانند گل ختمی را در آب گرم (آب جوشی که کمی خنک شده) بریزند و آب آنرا جرعه جرعه استفاده کنند.

به قلم دکتر سید مهدی میرغضنفری؛ پزشک، دکترای تخصصی (PhD) فیزیولوژی، معاون پژوهشی و مدير گروه طب سنتی دانشکده پزشکی و عضو هیئت علمی (دانشیار) دانشگاه علوم پزشکی ارتش، و پژوهشگر طب سنتی ایرانی 

تنظیم و گردآوری دکتر راحله حسنی

این مقاله پیشتر در مجله دنیای سلامت به چاپ رسیده است.