اعضای حياتی

نگاهی به معده در طب سنتی: انواع سوء مزاج معده و درمان آن

فهرست محتوا

نگاهی به معده در طب سنتی: انواع سوء مزاج معده و درمان آن

معده در طب سنتی

معده در طب سنتی از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه ورودی اصلی مواد به بدن است. علت دیگر اهمیت این عضو در این است که انتخاب مواد ورودی به معده با شخص است اما به طور مثال ورودی ریه هواست و ما برای انتخاب هوای ورودی در بیشتر مواقع قدرت انتخابی نداریم.

سلامت معده نه تنها در سلامت جسم بلکه در سلامت روان نیز موثر است. در کل به دلایلی از جمله ورود غذاها و نوشیدنی های مختلف، احتمال این که مزاج معده به سمت سردی برود بیشتر است، اما خداوند بزرگ هم تمهیداتی در بدن قرار داده است تا معده به سرعت سرد نشده و حرارت حداقل پایه  ای را داشته باشد.

ریشه بعضی از سردردها معده است. ریشه بعضی ازتیرگی های پوستی نیز مشکلات مربوط به معده است. ریشه بعضی از مشکلات عصبی نیز ممکن است به معده بازگردد. علت این موضوع واضح است: تا زمانی که معده خوب کار (هضم) نکند، و غذا را به خوبی هضم و آماده جذب در روده و کبد نکند، کیفیت خونی هم که از آن تشکیل می  شود مناسب نخواهد بود و تمامی اعضا که از خون برای ادامه حیات و عملکرد مناسب خود استفاده می کنند نیز هر کدام به میزانی تحت تأثیر قرار می  گیرند. بنابراین برای درمان مشکلات بهتر است ریشه مشکل را که سوء مزاج معده می باشد برطرف کرد تا خونی که تشکیل می  شود خون سالمی باشد.

معده در طب سنتی: چرا معده باید دارای حرارت باشد؟

وقتی غذا مصرف می  کنیم غذا را می جوییم و سپس غذا وارد معده می  شود تقریباً اولین مرحله هضم در معده صورت می  گیرد. البته ما می  دانیم بخشی از شکسته شدن مواد غذایی در بزاق و دهان صورت می-گیرد و اهمیت جویدن نیز در اصول طب مطرح است. اما هضم اول به اعتقاد حکما در معده صورت می  گیرد. معده مانند یک دیگ غذا است که مواد خام غذایی داخلش ریخته شده است و حال نیاز به حرارت و زمان دارد تا این غذا به یک مرحله از پختگی برسد. و بعد از معده وارد روده  ها و سپس وارد کبد می شود و هضم دوم در کبد صورت می  گیرد.

در بدن انسان اطراف معده اعضایی واقع شده اند از جمله، کبد در بالا و راست، طحال در سمت چپ و عضلات شکمی و عضلات کناری ستون فقرات که دور معده را پوشانده و احاطه کرده  اند. این ها، اعضای پر خون بدن ما هستند و مزاجشان گرم وتر است. به نظر می رسد این اعضای گرم به معده کمک می  کنند تا حرارت کافی را برای هضم غذا داشته باشد.

البته معده می  تواند دچار سوء مزاج گرم و خشک نیز بشود. اما به طور کلی مستعد سوء مزاج سرد و یا تر است، خصوصاً با وجود آداب زندگی و غذایی که امروزه بین افراد رایج است.

معده در طب سنتی: علائم سو مزاج معده را چطور بشناسیم؟

یکی از مهم  ترین علائم برای بررسی شرایط معده وضعیت هضم است. آیا هضم ما خوب است یا بعد از غذا دچار بادگلو و ماندگی غذا در معده می شویم. خیلی ها امروز دچار اختلالات هضم هستند که در طب رایج به عنوان سوهاضمه گفته می  شود که انواع مختلفی هم دارد.

یکی دیگر از علائم، بررسی حالت دهان است. این که دهانمان در بعضی مواقع طعم ترش و یا تلخ احساس می کنیم، و یا بیش از حد در دهانمان بزاق ترشح می شود و در هنگام خواب آب دهانمان جاری می شود یا خیر می تواند در بررسی سلامت معده کمک کننده باشد.

علامت دیگر که می تواند در بررسی سلامت معده کمک کننده باشد بررسی تمایل به غذاها در شخص است. معمولا بر اساس یک قاعده کلی معده شخص تمایل به غذاهایی دارد که موافق مزاج همان وقت شخص است. شخص ممکن است خیلی به ترشی علاقه داشته باشد یا برعکس به شیرینی ها علاقه دارد.

معده در طب سنتی: آیا مصرف این نوع خوراکی ها برای شخص مفید است یا مضر؟

سیستمی در بدن به نام قوه مدبره درونی وجود دارد که وظیفه آن مدیریت وضعیت سلامتی ما است و باعث می شود فرد به خوردنی ها و آشامیدنی هایی تمایل پیدا کند که موافق مزاج اوست. این قوه به حفظ حیات ما و تداوم بقاء کمک می  کند و اگر شخص سالم باشد و و مزاجش به طور نسبی متعادل باشد این قوه به سمت مواد موافق مزاج تمایل دارد. به طور مثال اگر مزاج ما گرم است این قوه معمولا ما را به سمت مصرف مواد گرم سوق می  دهد. بنابراین افراد با مزاج گرم و تر بیشتر تمایل شاید به مصرف گوشت  ها، نان ها، کباب  ها، یا شیرینی جات خواهند داشت و یا کسانی که مزاجشان سرد است معمولا به ماست و لبنیات و ترشی جات علاقه دارند (مگر به تجربه متوجه شده باشند که مصرف این مواد باعث اذیت شدن بعدی برایشان می شود که جبرا از ادامه مصرف آن ها امتناع خواهند نمود)، که همان قاعده حفظ سلامتی به مثل است.

اما چه اتفاقی در عمل می  افتد؟ در عمل ما انسانها زیاده روی می  کنیم مثلاً شخصی که مزاجش گرم است در مصرف گرمی جات زیاده روی می  کند و دچار سوء مزاج گرم می  شود یا برعکس شخصی که مزاج سرد دارد دچار سوء مزاج سرد می شود که معمولا معده را تحت تاثیر قرار می دهد.

انواع سوء مزاج معده، و توصیه ها سبک زندگی مناسب هر مزاج

معده در طب سنتی: سوء مزاج گرم معده

افرادی که هضم خوب و قوی دارند و سر وقت گرسنه می  شوند، هیچ وقت دچار ماندگی غذا در معده نمی  شوند و به راحتی غذا را هضم می  کنند معده های گرمی دارند. این افراد در دفعیات خود غذای هضم نشده مشاهده نمی کنند و به شرط رعایت اعتدال، مشکل هضم مانند نفخ و باد گلو نخواهند داشت.

اما اگر معده این افراد گرمتر از حد عادی بشود به علت هضم سریع تر از موعد غذا، دچار احساس سوزش در معده خواهند شد. به جای اینکه غذا آرام آرام در معده بپزد به طور ناگهانی با حرارت دادن زیاد به غذا، حالت نیمه سوختگی در غذا ایجاد می کند مخصوصاً غذاهایی که سریع الهضم هستند.

مصرف غذاهای سبک، مثلاً تخم مرغی عسلی یا تکه نان و این ها حتی ممکن است در این افراد ایجاد سردرد کند. معده گرم مانند یک قابلمه داغ است که اگر به طور ناگهانی مواد غذایی خنکی را داخل آن بریزیم و یک مقدار آب به آن اضافه کنیم بخار می  کند و مشابه همین اتفاق در معده های گرم می  افتد. این بخارات و گازها به سمت بالا و سر حرکت میکنند و این افراد را دچار سردرد می  کنند.

افرادی که معده های گرمی دارند به غذاهایی با مزاج گرم نیز علاقه دارند و به طور مرتب از این غذاها استفاده می  کنند (دیدگاه شایع در بین مردم هم این است که گرمی بخور برای معده ات خوب است) و این امر باعث می  شود مشکلشان بد و بدتر شود. زخم معده   در این افراد بسیار شایع است. گرسنگی این افراد را به شدت آزار می دهد چرا که معده گرم اگر غذایی برای هضم کردن پیدا نکند شروع به هضم کردن بافت  های مخاط معده و پرزهای معده می کند که باعث بروز التهابات می شود و زخم  های معده و اثنی عشر در معده ایجاد می کند.

اگر گرمای معده شخص شدید باشد شخص همیشه تشنه است و دهانش خشک است. به علت حرارت بالا اشتها بعد از یک مدت کاهش پیدا می  کند.

گازی که از معده به سمت بالا خارج می  شود و آروغی که شخص میزند باعث ایجاد احساس سوزش در معده می شود. همچنین تلخی دهان در موارد غلبه صفرا شایع است.

در درمان سوء مزاج گرم معده پرهیز از گرمی جات، مانند غذاهای تند، سرخی کردنی ها و … به کاهش حرارت کمک می کند. مصرف غذاهای متعادل غلیظ مانند پاچه، سیرابی، و خنکی جات مثل انار، زرشک، آب زرشک، آبغوره، سیب ترش برای فرونشاندن حرارت مفید است.

مصرف آش جو، و دوغ برای این دسته از افراد مفید است و به خنک شدن و متعادل شدن معده ی آنها کمک می  کند.

افرادی که دچار سوء مزاج گرم معده هستند می توانند به صورت موضعی روغن های خنک مثل روغن کدو، بنفشه، کاهو یا آب کاهو را در قسمت بالا و چپ شکم ماساژ بدهند.

معده در طب سنتی: معده های سرد چه خصوصیاتی دارند؟

متاسفانه بیشتر افراد امروزه دچار سوء مزاج سرد معده هستند. مهم ترین دلیل این اتفاق این است که آداب غذا خوردن را رعایت نمی  کنیم.

با آداب امروز یعنی مصرف بی رویه فست فودها و لبنیات معده ها به سمت سردی میروند. اگر می-خواهید سالم بمانید؛ تا گرسنه نشدید دست به غذا نبرید، هنوز در حالی که که گرسنه هستید دست از غذا بکشید و غذا را خوب بجوید تا معده بتواند غذا را به خوبی هضم کند.

اگر ما غذا را نجویده قورت بدهیم معده به اجبار کار بیشتری باید انجام دهد و حرارتش کفاف هضم غذا را نمی دهد. به تدریج از حرارت آن کاسته می شود و دچار سردی معده می  شویم. مصرف آب زیاد در بین غذا، مصرف لبنیات مخصوصا در فصل های سرد و در افراد با مزاج سرد باعث حرکت معده به سمت سردی می   شود. آروغ های زیاد، رفلاکس های مکرر (ترش کردن)، عدم احساس گرسنگی تا ساعت ها بعد از خوردن غذا (به علت عدم هضم غذا با سرعت مناسب) از علایم سردی معده هستند.

حتی ممکن است شخص مزاجش گرم باشد ولی معده  اش سرد شده باشد. این دسته از افراد معمولاً تمایل به مصرف سردیجات هم دارند. به صورت کاذب تمایل به مصرف ماست، دوغ و شیر زیاد دارند و مشکلاتشان  بدتر می  شوند.

اولین قدم در درمان بسیاری از بیماری ها از دیدگاه طب سنتی اصلاح سیستم گوارش و مخصوصاً معده است. به همین علت است که حتی برای درمان مشکلات معده در فردی با مزاج گرم ممکن است او را یک یا دو هفته از مصرف لبنیات منع کنیم.

زمانی که سردی معده از یک حدی فراتر برود شخص دیگر احساس تشنگی نمی کند، این واکنش طبیعی بدن برای رفع سردی معده است.

جاری شدن آب دهان خصوصا در هنگام خواب نشان دهنده سردی و مخصوصاً رطوبتی شدن معده است.

اما درمانش چیست؟ اولین و مهم ترین درمان همیشه پرهیز است. عدم مصرف لبنیات برای یک تا دو هفته، پرهیز ازمصرف ترشی جات، آب سرد خصوصا به صورت ناشتا به این افراد توصیه می شود.

غذای خود را خوب بجوید. مصرف خوراکی های شیرین مثل انجیر یا کشمش بعد از غذا که در معده ایجاد حرارت می  کند و به درمان سردی معده کمک می  کند به این گروه توصیه می شود. خوراکی های گرم مثل دارچین، زنجبیل، هل، و زیره که طبع گرم دارند و در معده سریعاً ایجاد حرارت می  کنند و معده را گرم می  کنند و حالت سردی را از بین می  برند برای این افراد مفید است.

افرادی که دچار سردی شدید در معده شده باشند علاوه بر پرهیزها و مصرف خوراکی ها با طبع گرم می توانند از درمان های موضعی نیز نفع ببرند.

ماساژ روغن های گرم در موضع معده در قسمت بالا و سمت چپ شکم یعنی تقریبا زیر دنده سمت چپ بدن به گرم شدن معده کمک میکند. ماساژ معده برای روزی دو تا سه بار مخصوصاً بعد از غذا به این افراد توصیه می شود. ماساژ دادن موضع معده در آن ایجاد حرارت می  کند و روغن نیز در آن نفوذ می-کند و ایجاد حرارت می  کند.

روغن هایی که طبع گرمی دارند، مانند روغن مصطکی، بابونه، بادام تلخ و سیاه دانه برای افراد با معده سرد توصیه می شود.

معده در طب سنتی: اگر مزاج معده ای خشک بشود چه اتفاقی می افتد؟

اگر معده دچار خشکی شود همین خشکی به دهان تسری پیدا می  کند و شخص مدام تشنه است وعطش دارد، هر چه آب می  خورد عطشش فرو کش نمی  کند و اتفاقاً تمایل به مصرف خوردنی های خشک و خشکبار دارند  که شرایط او را بد و بدتر می کند.

باز هم اولین قدم در درمان خشکی معده پرهیز از شرایطی است که خشکی را افزایش می دهد مانند آفتاب زیاد، استرس و مصرف خوراکی هایی مانند نمک، ادویه های تند مانند فلفل، سرکه، سرخ کردنی ها، پسته، فندق، و مانند آن ها است.

مشکل این افراد با مصرف با آب حل نمی  شود. باید خوردنی هایی مصرف کنند که مزاج رطوبتی داشته باشند به طوری که رطوبت در معده باقی بماند. مثلا مصرف شیر، دوغ، و ماست به این افراد توصیه می شود.

خوردنی ها و نوشیدنی هایی مثل انار، شربت انار، ماءالشعیر که به صورت خانگی و سنتی تهیه می شود به بدن رطوبت می  دهد. روغن هایی مثل بنفشه و روغن بادام شیرین رطوبت خوبی دارند و می-توانند به صورت موضعی روی منطقه معده ماساژ داده شوند و در موارد شدید توصیه به خوردن این روغن ها نیز می  شود.

به طور مثال افراد با معده ی  خشک می توانند یک قاشق چای خوری روغن بادام شیرین یا روغن بنفشه خوراکی را هر8 ساعت یا دوازه ساعت یک بار بخورند و این روغن به معده نفوذ می  کند و رطوبت آن را بالا می  برد و احساس عطش شدید را از بین می  برد. استحمام با روغن مالی و مرطوبت کننده نیز برای این افراد بسیار توصیه می  شود.

معده در طب سنتی: سوء مزاج تَر معده

زمانی که معده که تر و رطوبتی می  شود معده اصطلاحاً شل می  شود. شل شدن دریچه فوقانی معده باعث ایجاد رفلاکس زیاد و ترش کردن زیاد خواهد شد.

راه درمان آن چیست؟ برای درمان این معده باید تدابیری را اجرا کرد تا خشکی معده کمی بیشتر شود و تری آن کاهش پیدا کند تا آن دریچه سفت شود و فرد علائم رفلاکس پیدا نکند. این افراد احتیاج به آب کمتر پیدا می  کنند. افرادی که دچار سوء مزاج تر معده می شوند آب دهان بسیار زیاد دارند. این افراد تهوع زیاد می  گیرند چون رطوبت در معده آنها بالا است و بدن تلاش میکند تا این رطوبت را دفع کند بنابراین ایجاد تهوع می  کند. به همین دلیل باید از مصرف خوردنی های لعاب دار، خورشتهای آبکی، آش ها و … پرهیز کنند.

مصرف آب زیاد و لبنیات نیز به این گروه توصیه نمی شود. غذا را باید کم کم بخورند، و وعده های غذایی خود را بیشتر کنند. از مصرف قسمت آبکی خورشت ها پرهیز کنند، تا رطوبت معده آرام آرام کاهش پیدا کند. همچنین مصرف مرباهای شیرین می  تواند به کاهش تری و رطوبت معده این افراد کمک کند.

معده در طب سنتی: جمع بندی

سوء مزاج گرم معده (علائم و نشانه ها)

  • هضم خوب و قوی
  • احساس سوزش
  • تولید گاز در معده و حرکت آن به سمت بالا که حتی ممکن است موجب سردرد شود
  • ابتلا به زخم معده و اثنی عشر
  • تشنگی زیاد و خشک بودن دهان
  • کاهش اشتها
  • تلخی دهان
  • آروغ های زیاد

توصیه های سبک زندگی برای سوء مزاج گرم معده

  • پرهیز از گرمی جات، خوراکی های تند، سرخ کردنی ها
  • مصرف متعادل غذاهای غلیظ مثل پاچه، سیرابی
  • استفاده از خنکی جات مثل انار، زرشک، آّب زرشک، آب غوره، سیب ترش، آش جو و دوغ، ریواس
  • ماساژ روغن های خنک مثل روغن کدو و بنفشه روی معده

سوء مزاج سرد معده (علائم و نشانه ها)

  • تمایل کاذب به خورا کی های سرد ،ماست، دوغ و شیر و آب زیاد
  • ابتلا به آروغ های ترش
  • نفخ معده
  • احساس سیری و گرسنگی کاذب
  • احساس تشنگی در این افراد از بین می رود
  • آب ریزش دهان خصوصا در هنگام خواب

توصیه های سبک زندگی برای سوء مزاج سرد معده

  • پرهیز از مصرف لبنیات، خوراکی های سرد، ترشی جات حداقل به مدت یک تا دو هفته
  • اجتناب از نوشیدن آب سرد ناشتا
  • خوب جویدن غذا
  • مصرف مواد شیرین مانند انجیر و کشمش بعد از غذا
  • استفاده از دارچین، زیره، زنجبیل و هل در غذا
  • ماساژ روغن های گرم مانند روغن مصطکی، بابونه، بادام تلخ و سیاه دانه بر روی موضع معده

سوء مزاج خشک معده (علائم و نشانه ها)

  • تسری خشکی معده به دهان و تشنگی و عطش مفرط
  • تمایل به خوراکی های خشک و خشکبار

توصیه های سبک زندگی برای سوء مزاج خشک معده

  • پرهیز از شرایط خشک کننده و آفتاب زیاد
  • اجتناب از مصرف نمک، ادویه های تند مانند فلفل، سرکه، سرخ کردنی ها، پسته، فندق و…
  • دوری از استرس
  • مصرف لبنیات روزانه، انار، شربت انار، ماءالشعیر،عصاره سوپ جو
  • ماساژ روغن بنفشه خوراکی یا بادام شیرین به صورت موضعی روی معده
  • مصرف روغن بنفشه یک قاشق چای خوری هر دوازه ساعت یک بار

سوء مزاج مرطوب معده (علائم و نشانه ها)

  • ابتلا به پدیده اصطلاحاً شُلی معده
  • رفلاکس و ترش کردن زیاد
  • وجود آب دهان زیاد
  • ابتلا به حالت تهوع زیاد

توصیه های سبک زندگی برای سوء مزاج مرطوب معده

  • پرهیز از مصرف خوراکی های لعابی مانند خورشتهای آبکی، آش ها ،آب زیاد و لبنیات
  • افزایش وعده های غذایی و کم خوردن در هر وعده
  • مصرف قسمت جامد خورشت ، کباب ، مربای شیرین
  • مصرف مربای هلیله

معده در طب سنتی: توصیه های کلی برای حفظ سلامت معده

علاوه بر تدابیر گفته شده برای درمان انواع سوء مزاج معده تدابیری کلی برای حفظ سلامت معده وجود دارند. فرض کنید شخصی معده سالمی دارد، ترش نمی  کند، معده  اش گرم یا خشک یا تر یا سرد نیست. هضم خوبی دارد و دچار نفخ نمی شود.

حال این شخص چه کند تا وضعیت معده اش در حالت سلامت باقی بماند؟

یکی از مهم  ترین پرهیزها برای حفظ سلامت معده پرهیز از پرخوری است. غذا را به کفایت بخورید. تا وقتی که گرسنه نشدید غذا نخورید. اگر هنوز گرسنه نشدید یعنی معده هنوز آمادگی پذیرش غذای جدید را ندارد چراکه هنوز از قبل موادی داخل معده وجود دارد و معده مشغول هضم آن است.

پرخوری و یا خوردن در زمان سیری باعث می  شود تا معده ای که هنوز مشغول به کار دیگری است دوباره کار جدیدی را به آن تحمیل شود. این کار معده را به شدت ضعیف می  کند. در احادیث توصیه شده است که فضای معده را سه قسمت کنید. یک قسمت برای غذا، یک قسمت برای نوشیدنی ها که مدتی بعد از صرف غذا استفاده می  کنید و یک قسمت از آن هم خالی باشد (مانند سر قابلمه حاوی مواد غذایی در حال پخت) تا فضا برای افزایش حجم غذای در حال هضم وجود داشته باشد.

اگر حجم زیادی از غذا را یکجا مصرف کنیم به طوری که واقعاً راه نفس نماند شخص دچاررفلاکس می شود و محتویات معده وارد مری می  شود و حتی بعضاً به دهان می  رسد. تلخی های دهان، اخلاط ته حلق، تنگی نفس از معده نشأت می  گیرد.

پرهیز ازغذاهای چرب برای حفظ سلامت معده توصیه می شود. مصرف چربی ها برای عموم مردم زیاد مناسب نیستند مگر افرادی که فعالیت بدنی شدید دارند مانند کارگران ساختمانی یا ورزشکاران حرفه  ای.

زیاده روی در مصرف غذاهای لزج باعث از بین بردن پرزهای معده  شده و آن را ضعیف می  کنند. بنابراین زیاده روی در مصرف ماست، سیرابی، شیردان و سایر غذاهای لزج ممکن است به معده آسیب بزند.

خوردن غذاهای مختلف در یک وعده نیز می تواند باعث آسیب به معده شود. چراکه هر غذایی مزاج خود را دارد، یک غذا ممکن است مزاج گرمی داشته باشد و دیگری سرد، بافت غذاها نیز با هم تفاوت دارد بنابراین میزان و نوع آنزم هایی که بدن باید صرف کند تا هر یک از این غذاها را هضم کند نیز متفاوت است. یک غذا زود هضم و جذب می  شود و دیگری دیرتر، بنابراین معده متحیر می  ماند که کدام یک را هضم کند، کدام را زودتر هضم کند و کدامیک را بعداً هضم کند. بنابراین خوردن غذاهای متنوع در یک وعده توصیه نمی شود.

استفراغ زیاد از حد نوعی بیماری است و برای مری معده مشکلاتی ایجاد می کند.

گرسنگی مفرط نیز به معده آسیب می زنند. نخوردن شام برای کاهش وزن توصیه نمی شود. با معده خالی نخوابید چراکه در خواب حرارت به معده فشار می  آورد و اگر معده خالی باشد معده آسیب می  بیند.

نوشیدن آب در بین غذا نیز باعث آسیب به معده می شود.

در صورتی که معده فرد سالم است شخص می تواند با تجویز پزشک، ماهی یک بار الی دو بار استفراغی طبی و کنترل شده انجام بدهد که باعث پاک سازی معده می شود.

غذاهای مقوی و کم حجم معمولا برای معده مناسب تر هستند. بچه خروس و کبک جزء این دسته از غذاها هستند.

استفاده گاه گاه از ادویه  های گرم مثل دارچین و هل برای از بین بردن سردی غذاها می تواند به سلامت معده کمک کند.

شربت انار (انار شیرین برای مزاج های سرد) برای معده بسیار مفید است. مصرف اناربا پیه آن خاصیت قابض دارد. کسانی که معده آنها شل و لزج است می توانند با مصرف انار به سفت شدن آن کمک کنند و از رفلاکس آن جلوگیری کنند. شربت سکنجبین و زرشک و لیمو بیشتر مناسب افراد با مزاج و معده های گرم است. مصرف زنجبیل پروده نیز رطوبتهای اضافی معده را رفع می  کند.

به قلم دكتر سید مهدی میرغضنفری

تنظیم و گردآوری مریم قره گزلو

‫2 دیدگاه ها

  1. سلام و خسته نباشید و خدا قوت به دکتر عزیزم امیر الاطبا امیرالحکما دکتر سید مهدی میرغضنفری شما معلم خوبی هستید و خوب تعلیم میدهید معلمی شغل انبیاست با انبیا محشور شوید ان شاءالله

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا