نقرس در طب سنتی: علل، پیشگیری و درمان + رژیم غذایی
نقرس در طب سنتی: علل، پیشگیری و درمان
نقرس که به دلیل فزونی اسید اوریک خون و درگیر شدن معمولا مفصل انگشت شست پا در آقایان بیشتر اتفاق می افتد، در افراد با مزاج گرم و مخصوصا گرم و تر شایع تر است.
شاید دلیل این شیوع بالا این باشد که در مزاج گرم و تر، احتمال امتلاء (تجمع مواد زائد در بدن) بیشتر از سایر مزاج ها می باشد. البته در هر مزاجی ممکن است این بیماری به دنبال پر خوری، عدم فعالیت و عدم رعایت تدابیر مزاج، رخ دهد.
درمان در درجه اول، پرهیز می باشد. افراد با مزاج گرم و تر که دچار مشکلات امتلائی از جمله نقرس، فشار خون بالا، چربی خون بالا و امثالهم می باشند، باید خوردنی های غلیظ، گرم و سنگین را پرهیز کنند که از این دسته می توان به گوشت قرمز مخصوصا گوشت گاو، کله پاچه، کنسروجات یا گوشت های دودی و مانده، شیرینی ها، چربی ها و تندی ها اشاره کرد.
مصرف گوشت قرمز در افراد مبتلا به نقرس بایستی بسیار محدود شود. برای تامین انرژی مورد نیاز این افراد، در کنار در نظر گرفتن تدابیر مربوط به مزاج هر فرد، میتوان از مواد غذایی لطیف استفاده کرد.
غذاهای لطیف، غذاهایی با حجم کم و انرژی بالا هستند که به راحتی هضم میشوند و مواد زاید زیادی تولید نمیکنند. از این رو مصرف غذاهای لطیف برای اطفال و سالخوردگان نیز توصیه میشود؛ مانند حریرههای بادام و برنج، شیره بادام، عصاره نارگیل، انجیر تازه، انگور رسیده، مویز، تخممرغ آبپز عسلی (در هفته 2-3 بار)، آب عسل (ماءالعسل)، آب سیب، آب به، شیره انگور، رب سیب، رب به.
گوشت پرندگان هم به صورت محدود میتواند مصرف شود؛ مانند گوشت جوجه خروس آبپز یا بخارپز شده و کبک. بایستی در نظر داشت که خوردن گوشت پرندگان کوچک مانند بلدرچین که حرارت بالایی دارند میتواند باعث بدتر شدن علایم بیماری شود. لذا بایستی خوردن آنها محدود شود.
روش های پاکسازی بدن و خون که در طب سنتی به آن ها اشاره شده، با نظر طبیب طب سنتی، می توانند بسیار مفید باشند از جمله حجامت، فصد، زالو درمانی و مسهل ها.
مصرف ماء الجبن به مدت 7 تا 14 روز صبح ناشتا می تواند کمک شایانی به پاکسازی بدن بنماید. همچنین آب چغندر باعث بهبود برخی از انواع درد مفصل و نیز نقرس می شود.
تاب سواری که با عنوان «ارجوجه» در کتب طب سنتی یاد شده است، به عنوان یک ورزش میتواند برای افراد دچار نقرس مفید باشد.
طرز تهیه آب عسل (ماءالعسل)
يك واحد عسل به اضافه دو تا شش واحد آب، بجوشانند تا يك سوم آن كم شود و كف گيري شود. اگر در آخر، كمي زعفران يا زنجبيل يا نعنا يا هل يا دارچين داخل كيسه پارچهاي ريخته داخل محلول اواخر جوش آن بيندازند كه در اين صورت مزاج آن گرمتر خواهد شد، روزی تا دو لیوان به صورت جرعه جرعه مخصوصا در موارد ضعف، صبح ناشتا یا گاهی بعد از غذا نوشیده شود.
طرز تهیه رب سیب یا به
برای تهیه رب میوه، یک تا دو کیلو از آن میوه را شسته و آبگیری کرده، آب میوه را در ظرف فلزی روی کتری آب جوش قرار داده تا با حرارت غیر مستقیم تغلیظ شود. میتوانید کمی نبات یا عسل نیز به آن اضافه نمایید. حجم مایع که به یک سوم رسید (تا حدودی قوام پیدا کرد) آن را از روی حرارت بردارید. این کار ممکن است چند ساعت طول بکشد.
حریره بادام
ده عدد بادام شب تا صبح خيس شود، پوست آنها کنده شده و مخلوط كن شود. سپس مخلوط حاصل به اضافه نصف ليوان آب حرارت داده شده و تدريجا شكر يا عسل اضافه میشود تا مخلوط به شکل مربايی شل درآید. صبح ناشتا و گاهی بعد غذا، به صورت میان وعده (مثلا ساعت 10 صبح و 4 عصر) یا در موارد ضعف میتواند مصرف شود.
شیره بادام
ده عدد بادام شب تا صبح خيس شود، پوست آن ها كنده شده، به اضافه 1 ليوان آب، چند بار مخلوط کن شده تا به صورت مایع نسبتا يكدستی درآید. صبح ناشتا و گاهی بعد غذا، به صورت میان وعده (مثلا ساعت 10 صبح و 4 عصر) یا در موارد ضعف قابل مصرف است.
عصاره نارگیل
شش قاشق چايخوري پودر نارگيل به همراه 1 ليوان آب جوشانیده تا حجم آن نصف شود، با پارچه دولا كاملا صاف شود. عصاره به دست آمده به همراه 1 قاشق شكر یا عسل نیم ساعت بعد از صبحانه میل شود. صبح ناشتا، به صورت میان وعده (مثلا ساعت 10 صبح و 4 عصر)، گاهی بعد غذا یا در موارد ضعف میتواند مصرف شود.
ماء الجبن (آب پنیر)
دو لیوان شیر را حرارت داده تا به جوش آید. سپس یک قاشق سرکه طبیعی (انگور یا سیب) به آن اضافه کرده که طبیعتا باعث بریدن شیر میشود. در مرحله بعد پنیر تولید شده جدا میگردد و آب پنیر به دست آمده را دوباره میجوشانند و کف آنرا میگیرند. مایع به دست آمده حدود یک لیوان است که هم طعم و هم رنگ شیر را دارد.
تالیف: دکترسید مهدی میرغضنفری، پزشک، دکترای تخصصی (PhD) فیزیولوژی، معاون پژوهشی و مدير گروه طب سنتی دانشکده پزشکی و عضو هیئت علمی (دانشیار) دانشگاه علوم پزشکی ارتش، و پژوهشگر طب سنتی ایرانی
تدوین: دکتر راحله حسنی، دکترای تخصصی(PhD) سیستماتیک گیاهی، پژوهشگر طب سنتی ایرانی
